Otvorena izložba „Beogradski atlas Jovana Cvijića - Vek i po od rođenja“ u Univerzitetskoj galeriji

...U koliko iz veće istoriske daljine bude posmatran moj rad od strane boljeg naučnika, moći će se i bolja ocena moga rada dati. Ali ja nikada ne zaboravljam ovo: kada se uzmu dugi razmaci vremena, sve su istine privremene. Mi smo se svi u nauci penjali jedni drugima na ramena. Ničega se više ne treba čuvati od gordosti... - Jovan Cvijić

Univerzitet u Kragujevcu, u saradnji sa Srpskom akademijom nauka i umetnosti i Muzejom grada Beograda, organizovao je izložbu „Beogradski atlas Jovana Cvijića - vek i po od rođenja“ koja je 6. decembra 2016. godine otvorena u Univerzitetskoj galeriji u Kragujevcu.

Ovom izložbom Srpska akademija nauka i umetnosti, Geografski institut „Jovan Cvijić“ SANU i Muzej grada Beograda obeležili su 2015. godine jubilej – 150 godina od rođenja akademika Jovana Cvijića. U okviru programa obeležavanja 40 godina postojanja Univerziteta u Kragujevcu, ova izložba biće otvorena u Univerzitetskoj galeriji do 13. januara 2017. godine.

Na otvaranju izložbe govorila je gospođa Tatjana Korićanac - autor izložbe, direktor i muzejski savetnik Muzeja grada Beograda. Izložbu je otvorio prof. dr Nebojša Arsenijević, rektor Univerziteta u Kragujevcu. Nastupili su bariton Stefan Anđelković i pijanistkinja Dragana Dimić - vanredni profesor Filološko-umetničkog fakulteta. Postavku izložbe realizovao je Goran Vitorović, Galerija SANU.

Posetioci Univerzitetske galerije imaju priliku da vide originalna dokumenta iz života Jovana Cvijića poput njegovog pasoša, maturskog rada, svedočanstva Geografskog društva u Minhenu o promociji za dopisnog člana (1893.godina), deset diploma univerziteta i naučnih društava, jedanaest geografskih karata, lični adresar, ručni sat, fotoaparat, aktn tašnu, kabanicu i štap kao i ljuljašku i kartotečki ormar izrađen početkom XX veka prema nacrtima slikara Dragutina Inkiostrija Medenjaka, koji je uradio nacrte i dizajn nameštaja i oslikao kuću Jovana i Ljubice Cvijić na Kopitarevoj gradini u Beogradu.

Među dokumentima je i origanalni rukopis Jovana Cvijića „Predlog o uređenju Univerziteta“ iz 1905. godine. Cvijić je bio jedan od osam prvih profesora univerziteta, u dva mandata bio je rektor Beogradskog univerziteta - školske 1906/1907. i 1919/1920. godine.

Izloženi su i portreti Jovana Cvijića koje su naslikali Uroš Predić i Ilija Šobajić, zatim fotografije koje je snimio sam Cvijić na svojim ekskurzijama, kao i fotografije sa studentima i kolegama snimljene tokom njegovih stručnih putovanja.

Jovan Cvijić bio je naučnik, geograf uglednog imena, univerzitetski profesor i rektor Beogradskog univerziteta, predsednik Srpske kraljevske akademije, počasni doktor i član najstarijih akademija i univerziteta Evrope.

Čovek potekao iz patrijarhalne sredine i samosvojne etike, Cvijić je u prestoničkom Beogradu bio poštovan sugrađanin, ličnost starinskog kova, ali modernih shvatanja u nauci. Svi njegovi balkanski i evropski putevi polazili su iz kuće na Kopitarevoj gradini i u nju se vraćali. U nju su primane najučenije glave Univerziteta, akademici, strani državnici i naučnici, dinasti sa dvora Karađorđevića, kartografi i istraživači sa terena,slikari, književnici, studenti, prijatelji, rođaci. Bila je građanski i intelektualni atlas života u Beogradu.

Bio je pronicljiv istraživač kojem nauka nije bila samo deo obrazovnog visokoškolskog sistema već i suštinsko obeležje i izvorište duha vremena i duha naroda na Balkanu. Skroman u gospodstvu koje je nasledio od predačkih, starinačkih kolena svoje porodice, lepog stila u govoru i pisanju, koji je s lakoćom prelazio iz jednog u drugi evropski jezik, svojim „ekskurziranjima“ i kapitalnim izdanjima naučnih rezultata, nacionalnim i pedagoškim radom, profesionalnim i mecenatskim zalaganjem da se u Beogradu osnuju ugaone institucije nauke, kulture i umetnosti, Cvijić je i danas tu, na svetu, u epskom traganju za fantazmagoričnim prapočecima Balkanskog poluostrva i zagonetnim obličjima ljudskog života na njemu.

Jovan Cvijić je bio savremenik, neretko učesnik i svedok burnih dešavanja u procesu razvoja srpske države na razmeđi vekova – smene dinastija, osnivanja političkih stranaka i stranačkih borbi, donošenja važnih zakona u oblasti privrede, prosvete i kulture, preoblikovanja Srpskog učenog društva u Srpsku kraljevsku akademiju i prerastanja Velike škole u Beogradski univerzitet, Carinskog rata sa Austorugarskom, Aneksije Bosne i Hercegovine, balkanskih ratova, Prvog svetskog rata i Mirovne konferencije u Versaju, ujedinjenja Srba, Hrvata i Slovenaca u zajedničku kraljevinu.

Kao naučni ekspert i ličnost od velikog uticaja, Cvijić je učestvovao u važnim državničkim misijama srpske Vlade u inostranstvu u prelomnim časovima za srpski narod, pomagao Vrhovnoj komandi u razradi vojnostrategijskih planova i plana povlačenja srpske vojske preko Albanije, pred Saveznicima u Versaju naučnim argumentima branio stvar povlačenja najpovoljnije granice novostvorene Kraljevine SHS, uz što manju štetu po nju. U isto vreme, organizovao je ekskurzije i bavio se naučnim radom, i za sobom ostavio zamašnu i po oblastima raznovrsnu bibliografiju, velikim delom na stranim jezicima, mape, atlase i geografske karte Balkanskog poluostrva, etnografske karte, zapise i crteže, posvetivši cele edicije fenomenu tipologije balkanskih kuća, običajima i psihičkim osobinama ljudi različitih kulturnih pojaseva Balkana.  Njegovom zaslugom, stručni termini za kraške oblike iz našeg jezika usvojeni su u svetskoj nauci o karstu − uvala, polje, ponor, vrtača, karst.

Foto galerija: